Ogród jesienią wymaga sporej uwagi. To czas zbierania plonów, porządkowania przestrzeni wokół roślin i przygotowywania ich na zimę. Jesienne prace w ogrodzie to długa lista zadań do wykonania, których nie możesz zaniedbać. Potrzebne Ci będą do tego odpowiednie narzędzia. Sprawdź, co robić jesienią w ogrodzie i kiedy wykonać poszczególne prace.
Jesienny ogród pełen plonów. Zbieranie owoców, warzyw i ziół
Początek jesieni to czas zbierania plonów całorocznej pracy. Jeśli w Twoim ogrodzie rosną drzewa owocowe, pierwsze dni września powinny być dla Ciebie czasem intensywnych zbiorów. W tym okresie należy zebrać jabłka, gruszki czy śliwki. Jesienią dojrzewają także orzechy czy winogrona.
Na owocach jednak nie koniec. Jeśli uprawiasz warzywa i zioła, także one będą gotowe do zbiorów. Poważnym zadaniem może być zwłaszcza wykopanie ziemniaków. Poza tym zbierz inne warzywa korzeniowe, takie jak buraki, marchew, pietruszka czy cebula.
Jesienny ogród jest również pełen ziół i nasion roślin jednorocznych, które warto zachować do sadzenia na przyszły sezon. Zwróć uwagę na nasiona dziurawca, korzeń mniszka lekarskiego, żywokostu lekarskiego czy pokrzywy. Można je ususzyć, dzięki czemu przez cały rok będą służyć do przygotowywania naparów- po ususzeniu najlepiej przechowywać je w papierowych torebkach. Z jesiennych darów natury warto też przygotować lecznicze nalewki.
Potrzebne narzędzia
Do zbierania owoców potrzebne będą koszyki i skrzynki. By prace w ogrodzie były jak najbardziej ekologiczne, najlepiej postawić na drewniane. Przy zbieraniu śliw czy jabłek może się też przydać drabina. Do wykopywania warzyw korzeniowych potrzebna będzie z kolei motyka. Warto dobrać długość jej styliska do wzrostu – w ten sposób zapewnisz sobie dużo większy komfort pracy.
Sadzenie i wysiew kwiatów
Marzy Ci się wiosenny ogród pełen kwiatów? Musisz go zaplanować już jesienią. Wiele wiosennych kwiatów to bowiem rośliny cebulowe, które należy posadzić jeszcze przed pierwszymi mrozami, we wrześniu lub październiku.
Właśnie wtedy powinieneś zabrać się za sadzenie krokusów, przebiśniegów, narcyzów, zawilców czy tulipanów. Prace jesienne w ogrodzie będą wówczas obejmować przygotowanie gleby – oczyszczenie jej z chwastów i lekkie spulchnienie. Cebulki należy sadzić na głębokości około trzech takich cebulek. Podobna powinna być odległość między poszczególnymi sadzonkami.
We wrześniu warto też zasiać nasiona kilku kwiatów, które zakwitną na początku lata. To między innymi mak lekarski, chaber bławatek czy pozłotka kalifornijska.
Potrzebne narzędzia
Ziemię przed sadzeniem najlepiej spulchnić za pomocą szpadla lub łopaty. Wystarczy przekopać ją na głębokość około 10 cm. Możesz też użyć do tego ręcznej glebogryzarki.
Sadzenie drzew, krzewów i bylin
Ogród jesienią powinien być także areną nasadzeń większych roślin. To właśnie wtedy sadzi się bowiem i przesadza wiele drzew i krzewów. Już we wrześniu należy zabrać się za sadzenie iglaków.
W październiku nadchodzi czas na sadzenie drzew i krzewów owocowych. Ten okres potrwa do pierwszych przymrozków, czyli, w sprzyjających okolicznościach, nawet do połowy listopada. W tym czasie sadzi się większość owocowych gatunków: jabłonie, śliwy, winorośl, porzeczki, agrest, maliny czy jeżyny. Zrezygnuj jedynie z sadzenia gatunków o małej odporności na mróz, takich jak brzoskwinie, czereśnie czy wiśnie.
Jesień to również czas sadzenia roślin dwuletnich oraz zimozielonych. O tej porze roku w sprzedaży do sadzenia pojawiają się też rośliny balotowane, tańsze będą też rośliny z gruntu. Pamiętaj, by dla każdego gatunku wybrać odpowiadające mu stanowisko i rodzaj gleby. Prace w ogrodzie jesienią mogą obejmować również przesadzanie wymienionych gatunków, jeśli za bardzo rozrosły się w dotychczasowym miejscu.
Potrzebne narzędzia
Przed sadzeniem zadbaj o odpowiednie pH gleby, w razie potrzeby trzeba będzie ją zmieszać z torfem czy nawozem za pomocą grabek. Do sadzenia konieczna będzie z pewnością łopata, do przesadzania także szpadel.
Ogród jesienią – przycinanie roślin
Jesienne prace w ogrodzie obejmują także przycinanie roślin. Niektóre drzewa owocowe można przycinać tuż po okresie owocowania – dotyczy to wczesnych odmian śliw, gruszy i jabłoni. Na początku września warto nieco prześwietlić ich korony. Nieco później, bo pod koniec września, nastaje idealny czas na przycinanie orzechów włoskich. W tym okresie usuwa się zwłaszcza tak zwane wilki, czyli silnie rosnące w górę jednoroczne pędy.
Kolejne tygodnie, już po zakończeniu owocowania, to także czas na wstępne przycięcie łóz winorośli. Następne w kolejce będą maliny jesienne – wycinanie ich starych pędów jesienią chroni je przed rozwojem niebezpiecznych grzybów. Do tego przez całą jesień można przycinać krzewy porzeczek i agrestu.
Prace jesienne w ogrodzie związane z przycinaniem powinny trwać jeszcze w listopadzie. O tej porze roku przycina się leszczynę, ale także niektóre rośliny pnące, takie jak powojniki. Jesień to również czas na przycinanie żywopłotu. W tym przypadku trzeba go odpowiednio uformować przed zimą. Jesienią wycina się zwłaszcza najmłodsze i najsłabsze pędy jednoroczne, które i tak zimą prawdopodobnie by obumarły, przyczyniając się jeszcze do osłabienia samego żywopłotu.
Potrzebne narzędzia
Do przycinania przygotuj sprzęt odpowiedni do rozmiarów pędów i konarów, które zamierzasz usunąć. Przy krzewach powinien wystarczyć klasyczny, ręczny sekator. Zdecyduj się jednak na model nożycowy, a nie kowadełkowy, by w jak najmniejszym stopniu uszkodzić gałęzie przed zimą.
Do przycinania większych gałęzi, na przykład na drzewach, przydadzą się już automatyczne nożyce. Jeśli ogród znajduje się blisko zabudowań, możesz zdecydować się na najtańsze nożyce elektryczne. Na większych obszarach potrzebne będą mobilne urządzenia – nożyce akumulatorowe bądź spalinowe. W sytuacji przycinania wysokich drzew – na przykład orzecha włoskiego – bardzo przydatne będą nożyce na wysięgniku. Dzięki nim unikniesz konieczności pracy z drabiny, przycinanie będzie więc bezpieczniejsze.
Sprzątanie ogrodu przed zimą
Ogród jesienią jest pełen owoców i kolorów, ale w konsekwencji staje się przestrzenią wymagającą wiele porządków. Problemem numer jeden, który pojawi się we wrześniu i nie ustąpi do samego końca jesieni, będą spadające liście. Należy je regularnie usuwać, by nie zaczęły gnić. Nie powinny też zostać na zimę na trawniku. Wtedy pod śniegiem może się rozwinąć pleśń, która bardzo źle wpłynie na rozwój i wygląd trawnika w kolejnym sezonie. Jeśli w Twoim ogrodzie jest oczko wodne, nie zapominaj również o nim – zbieraj z jego lustra spadające liście.
Do tego pamiętaj, by usuwać z trawnika patyki czy kawałki gałęzi, które same odpadną jesienią z drzew i krzewów. Nie zostawiaj też na ziemi obitych i zgniłych owoców. Najlepiej przerzucić je na kompost, gdzie razem z liśćmi stworzą z czasem bardzo przydatny nawóz.
Potrzebne narzędzia
Jesienne porządki w ogrodzie znacznie ułatwią dmuchawy do liści. Z tym urządzeniem dużo szybciej przedmuchasz liście na jedno miejsce i usuniesz je nawet z najdalszego zakątka ogrodu. Podobnie jak nożyce, możesz wybierać między bardziej mobilnymi dmuchawami spalinowymi i akumulatorowymi a lżejszymi dmuchawami elektrycznymi. Najbardziej praktycznym rozwiązaniem będzie urządzenie dwa w jednym, czyli dmuchawa połączona z odkurzaczem. Dzięki temu od razu wciągniesz zebrane na miejscu liście. Modele z rozdrabniaczem będą w stanie wciągnąć ich więcej.
Do klasycznego sprzątania potrzebne będą grabie do liści oraz koszyki i widły do ładowania odpadków.
Jesienne prace w ogrodzie – koszenie i pielęgnacja trawnika
Trawnik najbardziej intensywnie rośnie wiosną i na początku lata. Ale jego okres wegetacji nie kończy się wraz z wakacjami. Dlatego również jesienią trzeba będzie regularnie go kosić – najlepiej co dwa tygodnie.
Termin ostatniego koszenia trawnika zależy od jesiennej pogody i tego, jak długo trawnik będzie rosnąć. Zazwyczaj po raz ostatni trawę skraca się w październiku, ale czasami warto po raz ostatni wyjechać do ogrodu kosiarką dopiero w listopadzie.
Ważne, by nie zapomnieć o ostatnim koszeniu i nie zostawić zbyt długiej trawy na zimę. Jej optymalna wysokość to cztery, pięć centymetrów. W przeciwnym razie, kiedy przykryje ją śnieg, mogą rozwijać się na niej choroby. Jeśli zaś przytniesz ją zbyt krótko, szkody mogą jej wyrządzić niskie temperatury.
Jesienią warto również pomyśleć o dodatkowym napowietrzeniu trawnika i poprawieniu dopływu składników odżywczych do jego korzeni. Takim celom służą dwa ważne zabiegi – aeracja i wertykulacja trawnika. Ta pierwsza polega na nakłuwaniu gleby specjalnym narzędziem z kolcami. Wertykulacja to z kolei traktowanie ziemi nożami, które nacinają glebę, usuwając z darni filc z obumarłych części trawy.
I aerację, i wertykulację najlepiej przeprowadzać dwa razu do roku. Po raz pierwszy wiosną, a po raz drugi jesienią – w tym przypadku najlepiej we wrześniu.
Potrzebne narzędzia
Do jesiennego koszenia trawy możesz oczywiście wykorzystać kosiarkę, której używasz przez cały rok. Model elektryczny jest najtańszy w eksploatacji, ale w dużych ogrodach znacznie wygodniejsze w użyciu są kosiarki spalinowe.
Podobnie jest z wertykulatorami i aeratorami. To urządzenia do napowietrzania i nacinania trawnika. Nieco przypominają kosiarkę, ale pod obudową mają ukryty wał z nożami lub kolcami. Bardzo praktyczne są urządzenia 2w1, które pozwalają i na aerację, i na wertykulację trawnika. Możesz też próbować napowietrzyć trawnik ręcznie, nakłuwając go długimi widłami.
Zabezpieczenie roślin przed zimą
Jesienne prace w ogrodzie najczęściej kończą się na przygotowaniu roślin, a przynajmniej ich części, do nastającej powoli zimy. Chodzi przede wszystkim o te gatunki, które nie są zbyt odporne na mróz.
Za prace związane z zabezpieczaniem roślin należy zabrać się w listopadzie, ewentualnie nieco wcześniej, jeśli już w październiku pojawią się pierwsze mroźne noce. Zadbaj o bezpośrednie okolice pni krzewów i bylin wrażliwych na niskie temperatury. Ziemię wokół warto wówczas wyścielić korą, trocinami lub gałązkami iglastymi. Takie prace nie tylko uchronią przed przemarzaniem, ale dadzą efekty i latem – ochronią korzenie przed przegrzaniem i utrudnią rozwój chwastów.
Wokół jeszcze bardziej wrażliwych roślin można usypać kopczyki z ziemi. Warto się na to zdecydować na przykład wokół róż czy innych pnączy. Taki kopczyk powinien mieć wysokość do 40 cm.
Przy krzewach, a zwłaszcza drzewach, możesz też zastosować zabezpieczenie pni. Można owinąć je matą słomianą bądź agrowłókniną. Nawet te mniej wrażliwe pnie drzew warto przynajmniej pobielić. W ten sposób zminimalizujesz ryzyko pękania kory i rozwoju chorób.
Zadbaj też o rośliny ozdobne w typie trawy czy kwiatów. W tym przypadku warto obwiązać kępy delikatnym sznurkiem, a na całość założyć osłonę z agrowłókniny – być może trzeba będzie ją przymocować na dodatkowych palikach.
Potrzebne narzędzia
Przy zabezpieczaniu roślin w ogrodzie przyda się łopata – do usypywania kopczyków. Do bielenia pni drzew wapnem przygotuj sobie z kolei duży pędzel z miękkim włosiem. Do odcinania kawałków agrowłókniny, z której zrobisz osłony dla części roślin, przydatne będą solidne nożyce z długim ostrzem.
Podsumowanie. Ogród jesienią – najważniejsze prace
Ogród jesienią wymaga nie mniej pielęgnacji niż wiosną czy latem. Do najważniejszych zadań, jakie masz wówczas do wykonania, należą:
- zbieranie plonów – owoców, warzyw i ziół;
- sadzenie i wysiew kwiatów;
- sadzenie drzew i krzewów;
- przycinanie roślin;
- sprzątanie ogrodu przed zimą;
- koszenie i pielęgnacja trawnika;
- zabezpieczenie roślin przed zimą.
Dzięki tym zabiegom jesienny ogród zostanie w odpowiedni sposób przygotowany na najtrudniejszy czas dla roślin, czyli zimę z niskimi temperaturami i opadami śniegu.
